Haber7 - ÖZEL
Türkiye, Soğuk Savaş sonrası Rusya ve Avrupa’nın karşılıklı silah kontrolünü sağlamak için 1990 yılında imzalanan Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’ndan (AKKA) çekildiğini duyurdu.
Resmi Gazete’de yayımlanan kararda anlaşmanın 8 Nisan 2024 tarihinden itibaren uygulanmasının durdurulmasına karar verildiği belirtildi. Rusya’nın çekilmesi ve NATO’nun askıya alması sonrası AKKA’nın anlamını yitirdiğine işaret eden diplomatik kaynaklar, uygulanmasının fiilen imkansız olduğuna dikkat çekti. Anlaşmanın detaylarını ve Türkiye açısından süreci Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ, Eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı İsmail Hakkı Pekin, Dış Politikalar Uzmanı Doç. Dr. Furkan Kaya ve Emekli Albay ve Strateji Uzmanı İbrahim Keleş Haber7 için değerlendirdi.
DÜNYA SAVAŞA MI HAZIRLANIYOR?
AKKA Anlaşması’nın Soğuk Savaş sonrası dönemde imzalandığını ve bu anlaşmanın mantığına değinen Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ, anlaşmanın zırhlı muharebe araçları, muharebe tankları, savaş uçakları, toplar ve saldırı helikopterlerini içeren toplam beş konvansiyonel silah kategorisinde sayıca indirimi, karşılıklı bilgi paylaşımını ve her bir kategori için de anlaşmaya taraf olan ülkeleri bağlayacak sınırlamaları içerdiğini ifade etti. Anlaşmanın mevcut dönemde fiilen yürümediğini belirten Başbuğ, Rusya’nın çekilmesi ile bu anlaşmanın dağıldığını belirtti. Coşkun Başbuğ, Türkiye’nin savunma sanayinde çok büyük hamleler yaptığını açıklarken, anlaşmanın bu kapsamda Türkiye’nin ayağına pranga olabileceğini dolayısıyla çekilmenin Türkiye açısından olumlu bir gelişme olduğunu kaydetti.
AKKA Anlaşmasından çekilmeyi bir savaş hazırlığı olarak görmediğini vurgulayan Coşkun Başbuğ, Türkiye’nin mevcut dönemde bir savaşa girmeyeceğini belirtti. Türkiye’nin AKKA anlaşmasından çekilerek bu tiyatroda oyuncu olmadığını gösterdiğini ifade eden Başbuğ, Türkiye’nin dış politikada dürüst bir duruşu olduğunun önemini vurguladı. Türkiye'nin çekilmesindeki amacın, dış ülkelere bağımlı hale gelmeden savunma sanayisinin hesabını vermemek olduğunu kaydeden Güvenlik Uzmanı Başbuğ, dünya düzeninin değiştiğini ve tüm dünyanın zaten bu çizgide ilerlediğini söyledi. Başbuğ, kararın savunma sanayinde ki hesap verilirliğini yok etmek amacıyla doğru atılmış bir karar olarak değerlendirdi.
GEÇMİŞTE RUSYA, BUGÜN TÜRKİYE
AKKA anlaşmasından Rusya’nın çekilme sürecini değerlendiren Eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı İsmail Hakkı Pekin, Avrupa ülkelerinin stoklarında yeterince silah bulunmamasının nedenini AKKA anlaşması olarak gördüğünü ifade etti. Rusya’nın 2015 yılında bu anlaşmadan Ukrayna sebebiyle çekildiğini vurgulayan Pekin, Ukrayna sınırında bulunduracağı silah sayısını korumak amacıyla Rusya tarafından daha gerideki bölgelere kaydırıldığını belirtti. Eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı Hakkı Pekin, NATO’nun genişleme sonrası süreci değerlendirerek Rusya'nın bölgede daha fazla kuvvete ihtiyacı olduğu ortaya çıktığını ve ağır silahlarını, füzelerini düzenlediğini kaydetti.
AKKA anlaşmasının soğuk savaş döneminde uygulandığına değinen İsmail Hakkı Pekin, Rusya’nın geçmişte bulunduğu konumda günümüzde Türkiye’nin olduğunu vurguladı. Türkiye’nin etrafında tehdidin büyüdüğünü açıklayan Pekin, Türkiye’nin geçmişte Doğu’da gerekeni yaptığı gibi şu anda da Balkanlar ve Karadeniz bölgesinde yapması gerektiğini savundu. Anlaşmanın mevcut dönemde anlamı kalmadığını dile getiren Hakkı Pekin, Türkiye’nin bu anlaşmadan çekilmek ile savunma sanayi anlamında bağımsızlığını kazandığını ifade etti.
Tüm Dünya’nın bir savaşa hazırlandığını belirten İsmail Hakkı Pekin, muhtemel sıcak bir savaşın 2030’larda nüksedebilme ihtimaline değindi. Türkiye’nin böyle bir atmosferde ise her açıdan güçlendiğini belirten eski başkan İsmail Hakkı Pekin, AKKA anlaşmasından çekilmek ile kısıtlayıcı tedbirlerden kurtulduğunu açıkladı.
TÜRKİYE MİLLİ GÜVENLİĞİNİ KORUYOR
Soğuk Savaş döneminde imzalanan AKKA Anlaşmasının günümüzde hükmünün yeterli bulunmadığını ifade eden Dış Politikalar Uzmanı Doç. Dr. Furkan Kaya, bu anlaşma ile o dönem daha büyük bir savaşın önüne geçilmek istendiğini vurguladı. Silah sınırlandırması gibi maddelerin yer aldığı ve ülkelerin askeri anlamda birbirlerine şeffaf olmayı hedeflediği AKKA’nın 34 yıllık bir anlaşma olduğunu dile getiren Doç. Dr. Furkan Kaya, geçmişte yaşanan savaşlarda tarafların ve liderlerin belli olduğunu ancak günümüzde bu anlamda net bir çizgi olmadığının altını çizdi.
Orta Doğu, ABD, Rusya, Çin ve Afrika’da hareketliliğin olduğunu ifade eden Dış Politika Uzmanı Furkan Kaya, ülkelerdeki silahlanma ile zaten dünyanın bir savaş içerisinde olabileceğini dile getirdi. Bu düzen içerisinde Türkiye’nin bu anlaşmadan çekilerek güvenliğini garanti altına almayı hedeflediğini söyleyen Furkan Kaya, olası savaş ihtimaline karşın bu kararın doğru ve normal bir adım olduğunu belirtti.
AKKA’DAN GERİ ÇEKİLME KARARI ‘BAĞIMSIZLIKTIR’
AKKA Anlaşmasının Soğuk Savaş döneminde ABD’yi silah yığını haline getirmemek için imzalandığını dile getiren Emekli Albay ve Strateji Uzmanı İbrahim Keleş, 2015 yılında Rusya’nın anlaşmadan çekilmesi ile anlaşmanın bir anlamı kalmadığını açıkladı. NATO üyesi ülkelerinden akabinde anlaşmadan çekildiğini ifade eden Keleş, dünyanın yeni bir düzen içine girdiğini ve bu kapsamda yeni politikaların izlendiğini açıkladı.
Emekli Albay ve Strateji Uzmanı İbrahim Keleş, dünyanın yeniden kendisini güvenlikte hissedecek politikalar geliştirmeye başladığını ve dünya ülkelerinin yeniden silahlanmaya başlamasının altını çizdi. Sadece hesap verilebilirlik değil üretilen savunma sanayinin ihracatının yapılırken de bağımsız olmasının önemini vurgulayan İbrahim Keleş, anlaşmadan geri çekilmenin maddi manevi bağımsızlığını ifade ettiğini belirtti.