Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde 1-3 Mart tarihlerinde düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) 2024'te, Türkiye-Ermenistan normalleşmesi ve Azerbaycan-Ermenistan barış sürecine ilişkin sorularını yanıtlayarak değerlendirmelerde bulundu.
ADF'deki atmosferi değerlendiren Mirzoyan, "Antalya Diplomasi Forumu gerçekten çok etkileyici. İkinci kez katılma şansım oldu. İlk kez iki yıl önce katılmıştım." diye konuştu.
Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle geçen yıl ADF'nin düzenlenmediğini anımsatan Mirzoyan, depremin ardından Türkiye'ye gelerek afetten etkilenen bölgeleri ve Ankara'yı ziyaret ettiğini dile getirdi. Mirzoyan, Ermenistan ile Türkiye arasında normalleşme süreci için özel temsilciler atandığını ve özel temsilcilerin yüz yüze ve telefonda temaslarının olduğunu anımsattı.
Ararat Mirzoyan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında da telefon görüşmeleri olduğunu belirterek "Devamlı bir temas var ve bunlar olumlu dinamik sağlıyor." ifadesini kullandı.
Türkiye ile Ermenistan arasındaki kara sınırının iki ülkeyi ziyaret eden üçüncü ülke vatandaşlarının geçişine açılması için anlaşmaya varıldığını hatırlatan Mirzoyan, bunun yalnızca üçüncü ülke vatandaşları için değil, aynı zamanda Ermenistan ve Türkiye'deki diplomatik pasaport sahibi kişiler için de geçerli olacağını aktardı.
Mirzoyan, ayrıca tarihi Ani Köprüsü'nün yeniden restorasyonunun söz konusu olduğunu belirterek sınır bölgelerindeki altyapıların ve yolların inşası konusunda da bazı anlaşmalara varıldığını hatırlattı.
Ermeni Bakan, "Ermenistan Cumhuriyeti olarak samimi şekilde devlet sınırlarının bir an önce açılmasını istiyoruz. Diplomatik ilişkilerin kurulmasını ve insanlar ve kültürler arasında temasların artmasını istiyoruz." değerlendirmesini yaptı.
İki ülke arasındaki sınırların açık olmasının ne gibi faydalar sağlayacağına ilişkin soruya Mirzoyan, "Bunun getireceği faydaları açıktır. Öncelikle sıradan insanlar için çok önemli. İlişkilerin gelişmesi, ekonomik ilişkilerin gelişmesi ilk önce insanlara fayda sağlayacak ve Ermenistan vatandaşlarının çoğu bunun bilincinde." yanıtını verdi.
"Azerbaycan ile müzakereleri sürdürüyoruz"
Mirzoyan, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki barış görüşmelerine ilişkin de bu fırsatı, barış gündemine olan bağlılığı yeniden teyit etmek için kullanmak istediklerini belirterek "Azerbaycan ile barış anlaşması imzalamak için müzakereleri sürdürüyoruz ve genel olarak Kafkasya'da, Güney Kafkasya bölgesinde istikrar ve barışın pekiştirilmesi için bu sürece devam ediyoruz." dedi.
Taraflar arasında birtakım sorunlar olduğunu, bunlardan bazıları hakkında Azerbaycan ile anlaşmaya vardıklarını kaydeden Mirzoyan, iki önemli konuda tarafların yaklaşımının farklı olduğunu ifade etti. Mirzoyan, bu sorunların ilkinin iki ülke sınırlarının belirlenmesi ilkeleri, diğerinin bölgesel bağlantı ve ulaşım hatlarıyla ilgili olduğunu söyledi.
Tarafların öncelikle birbirlerinin toprak bütünlüğünü tanıdığını yinelemek istediğini söyleyen Mirzoyan, Ermenistan olarak "sınırların belirlenmesi ve çizimini öngören demarkasyon sürecinin 1991'de imzalanan Almatı Bildirgesi çerçevesinde olması gerektiğini" savunduklarını ifade etti.
Hiç kimsenin yeni sınırlar çizme yetkisinin olmadığını belirten Mirzoyan, Erivan yönetiminin bu bildirgenin barış anlaşması taslağında yer almasını istediğini iddia etti. Mirzoyan, bu konuda Azerbaycan'dan olumlu yanıt alamadıklarını öne sürdü.
Mirzoyan, öte yandan, bölgedeki tüm bağlantı ve ulaşım hatlarıyla ilgili, "Ulaşım yollarının açılmasında istekliyiz. Öncelikle bu bölgesel ulaşım bağlantılarının açılması bizim için de çok önemli ve bize de ekonomik faydalar sağlayacaktır." ifadesini kullandı.
Ermeni Bakan, gündeme getirdikleri "barış kavşağı" projesinin ekonomik açıdan önemli ve bölgede kalıcı barışın garantörü olacağını öngördüklerini kaydetti.
Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan, ülkesinden geçen ulaştırma yollarının can ve mal güvenliğinin üçüncü ülkeler tarafından sağlanmasına karşı olduklarını belirterek bölgedeki ulaşım yollarının "bulundukları ülkenin egemenliği ve yargı yetkisi altında olması gerektiğini" savundu.
Mirzoyan, "Eşitlik, mütekabiliyet ilkeleri önemli. Süreç, bu ilkeler üzerine inşa edilmeli." diye konuştu.
Ermenistan Dışişleri Bakanı, Azerbaycan'dan geçecek ulaşım yolları için de aynı eşitlik ilkesinin geçerli olacağını, buradan geçen yollarla ilgili aynı yetkilerin Bakü yönetimine ait olması gerektiğini ifade etti. Mirzoyan, söz konusu çerçeveye Azerbaycan tarafının uygun görüş vermediğini iddia etti.
Almanya'nın başkenti Berlin'de, Azerbaycanlı mevkidaşı Ceyhun Bayramov'la görüşmesinde bir sonraki görüşme için tarih belirleyip belirlemediklerinin sorulması üzerine Mirzoyan, yeni görüşme için tarihin belli olmadığını söyledi. Mirzoyan, mevkidaşı Bayramov ile sürekli temas halinde olduklarını belirterek yakın zamanda yeni görüşme tarihini belirlemeyi umduklarını dile getirdi.
"Şu an gerçekten barış imkanımız var"
"Ermenistan-Azerbaycan barışı, iki ülke ve bölgeye ne tür fırsatlar ve imkanlar sunacak?" sorusuna Mirzoyan, "Barışın faydalarından bahsetmek biraz anlamsız olur. Çünkü barışın getireceği faydalar açıktır. Bu, tartışma götürmez bir konudur." yanıtını verdi.
Mirzoyan, "Halklarımızın barışa ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Dünyadaki diğer halklar gibi, halklarımız barışa layıklar ve devamlı ebedi düşmanlığa biz hiçbirimiz mahkum değiliz. Bizim şu an gerçekten barış imkanımız var." değerlendirmesini yaptı.
Ermenistan-AB ilişkileri
Ermenistan'ın Avrupa Birliği (AB) ile yakınlaşmasına ilişkin soruya ise Mirzoyan, farklı alanlarda AB ve Avrupa ülkeleriyle ilişkileri derinleştirmeyi sürdürdüklerini ve çok yoğun siyasi diyalog içinde oldukları yanıtını verdi.
Mirzoyan, Ermenistan'ın ekonomik direncini ve ekonomik kaynaklarını çeşitlendirmesini sağlamak için Avrupa ile işbirliği içinde olduğunu dile getirdi.
"Avrupa Birliği'yle ilişkilerimizi daha da derinleştirmek istiyoruz." diyen Mirzoyan, Ermenistan Başbakanı Paşinyan'ın, "Avrupa Birliği Ermenistan'la ilişkileri derinleştirmeye ne kadar hazırsa Ermenistan da o kadar hazırdır." ifadesini aktardı.