Ticaret Bakanlığı tavuk etine yönelik ihracat sınırlaması getirdi. Buna göre yıl sonuna kadar aylık bazda azami 10 bin ton, toplamda ise 80 bin ton ihracat yapılacak. Bunun üzerinde tavuk eti ihracatı yapılamayacak.
Genellikle bayram öncesi dönemlerde et fiyatlarında fahiş artışlar dikkat çekiyor ve bu durum vatandaşların canını sıkıyordu. Kurban Bayramı öncesi et fiyatlarında fahiş artışlar yaşanır mı? Atılan adımların piyasaya yansıması nasıl olur?
TAVUK FİYATLARINDAKİ ANİ ARTIŞIN SEBEBİ BELLİ OLDU
Gıda Denetim Uzmanı Nurten Sırma konuyla ilgili merak edilenleri Milliyet'e açıkladı. Sırma konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
"Tavuk etindeki fiyat yükselişinin ana nedenlerinden biri vatandaşın talep ettiği kadar beyaz etin piyasada olmamasıdır. Piyasada beyaz et yeteri kadar yok. Bunu ana nedeni aslında tavuk etinde bir arz kısıntısının olmasıdır.
'TESİSLER TAM RANDIMANLI ÇALIŞMADI'
Normalde ülkemizde 15 bin besici var. Beyaz et sektöründe 3 milyon kişi istihdam edilmektedir. İhracat kabiliyeti yüksek bir sektör. Burada ticari olarak 20 entegre tesis üretimi yönlendiriyor diyebilirim. Bu tesisler geçen yıl bir karar aldılar. Tam randımanlı çalışılmadı. Girdi maliyetleri çok yüksek, bu nedenle arzı kıstılar.
Bu uzun vadede neye mal oldu? Hatalı planlama sahada 1 sene sonra beyaz etin olmamasına yol açtı. Şunu söyleyemek isterim ki kırmızı et fiyatları, beyaz et fiyatları, yumurta ve süt ürünleri birbirine bağlı dört sektördür. Kırmızı et fiyatları çok yükseldiği için vatandaş soluğu beyaz ette aldı ancak baktılar ki fiyatlar sahada çok yüksek.
TAVUK FİYATLARINDA 5 AYDA YÜZDE 200 VARAN ARTIŞ YAŞANDI
Parça tavuk etinde son 5 ayda yüzde 200'e varan artışlar var. Geçen sene kanat fiyatları 80-100 TL aralığındaydı. Bu sene fiyatı 230 TL'ye yakın. Izgaralık kalça geçen yıl 105 TL civarındaydı bu sene 235-240 TL arasında değişiyor.
Sabit bir fiyat da yok, bu semte göre değişiyor. Güngören'deki kırmızı et fiyatı ile Göktürk'teki kırmızı et fiyat arasında neredeyse yüzde 30'luk far var.
'KIRMIZI ETE ULAŞAMAYAN VATANDAŞIN KAÇACAĞI LİMAN BEYAZ ETTİR'
Kırmızı et fiyatlarına bir senede yüzde 83'lük artış var. Özellikle kuzu etinde yüzde 118.3'lük bir artış var. Kırmızı ete ulaşamayan vatandaşın kaçacağı liman beyaz ettir. Beyaz ette de yoğun bir fiyat artışı oldu. Yüzde 200'e varan artışlar olduğu için vatandaş ona da yaklaşamıyor.
BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ
Piyasada fiyatların düşürülmesi, arzın fazlalaştırılması adına Bakanlığın aldığı bir tedbir bu. Aylık olarak azami 10 bin ton, yıllıkta da 80 bin tonluk bir rakam iç piyasaya dağılacak. Yani o malı ihracattan kesiyor, iç piyasaya veriyor. Bu piyasada bir miktar rahatlamaya sebep verebilir. Piyasada yoğun bir talep var. Beyaz ette talep gün geçtikçe artıyor. İhracat kesintileri yıl sonundan sonra da devam edecektir. Fiyatlarda bir miktar rahatlama olacak ancak ihtiyaç fazlalaştığı için bu uzun vadeli çözüm olmayacaktır. Hayvancılıkta doğru bir planlama yapılmalıdır. Bu biraz daha dönemsel olarak piyasayı rahatlatacaktır.
BAKANLIĞIN KISITLAMA GETİRECEĞİ ÜRÜN SAYISI ARTABİLİR
Geçmiş dönemde bunu gördük. İhracat kısıtlaması zeytinyağında vardı. İç piyasada daralma olduğu için dökme zeytinyağına ihracat kısıtlaması getirilmişti. Yumurta sektöründe ihracat kısıtlamasını geçmiş dönemde gördük.
Ticaret Bakanlığı bazı ürünlerde iç piyasada daralma yaşanması durumunda ihracatta kısıtlamaya gidilebileceğini bildirdi. Bu listede canlı koyun ve büyükbaş hayvanlar var. Bazı bakliyat ürünleri, buğday dahil, beyaz et, zeytinyağı gibi ürünler var.
İhtiyaç doğduğu sürece bu mallarda kesintiye gidilebilir. Yıl sonuna kadar beyaz ette bu kararı aldılar. Daha fazla ihracat kısıtlamasına da gidilebilir.
KURBAN BAYRAMI ÖNCESİ KIRMIZI ET FİYATLARINDA SPEKÜLASYON BEKLENMİYOR
Kırmızı ette Ramazan'dan önceki üç ayda yüzde 40'lık ani bir artış oldu. Normal bir fiyat artışını üretici bekler ancak hızlı fiyat artışlarını üretici istemez. Enflasyon paralelinde bir fiyat artışı sektörde beklenendir. Bu kısa süreli fahiş artışlar sektörü bozucu artışlardır. Bu artışı isteyen kurumlar aracılardır. Aracıların yarattığı suni bir gündem olarak karşımızda duruyor. Ticaret Bakanlığı birkaç aydır ciddi denetimler yapıyor. Şu dönemde ben kırmızı et fiyatlarında büyük spekülasyonlar beklemiyorum."
'MUTLAKA ŞİKAYET ETMELİLER'
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu şu ifadeleri kullandı:
"Gerek kırmızı et üreticileri gerekse beyaz et üreticileri rekabet kurumunun radarına takıldılar ve her iki sektör için de araştırma yapılıyor. Tam rekabet ortamını zedeleyerek fiyatların artmasına yönelik piyasanın aktörlerinin aralarında anlaştığına dair ciddi ihbarlar ve bulgular var. Bu soruşturmalar sürecinde hala zam yapmaktan kaçınmayan firmaları ve markaları tüketiciler Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'na mutlaka şikayet etmelidirler."