Torbalı Ovası’nın bereketli topraklarında yetişen domatesler, kurutulmak üzere kavurucu sıcağın altında güneşe seriliyor. Bölgedeki fabrikalar tarafından işlenip paketlenen kurutulmuş domatesler, Torbalı’dan dünyanın dört bir yanındaki 100 ülkeye ihraç ediliyor. Coğrafi işaretli kurutulmuş domateslerin bu yılki ihracat hedefi 100 milyon dolar olarak belirlenirken, ilk kez Torbalı’da uygulanan kurutulmuş domates modeli Malatya, Urfa, Ankara, Manisa gibi şehirlerde de uygulanmaya başladı.
İzmir’in Torbalı ilçesinde yetişen domatesler, beyaz örtü ile kaplı alanlara serilmeye başlandı. Torbalı Ovası’ndaki 45 bin dönümlük bir alanda yetişen kırmızı altınlar, sabahın ilk ışıklarında işçiler tarafından toplanarak kurutulmuş domates için kurulan sergi alanlarına kamyonlarla getiriliyor. İşçiler burada, kurutulmaya uygun olan domatesleri tek tek ikiye bölerek güneşe seriyor. Bir hafta boyunca güneş ve rüzgarla kuruyup tuzlanan domatesler, yine bölgedeki fabrikalar tarafından işlenerek 100 ülkeye ihraç ediliyor. Kurutulmuş domateslerde bu yılki ihracat hedefi ise 100 milyon dolar. Yaş domatesleri özenle kurutan bölgedeki fabrikalar, elde ettikleri ürünleri Avrupa’ya 3 eurodan, Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya’ya da 4 dolardan satıyor. Öte yandan Torbalı’nın coğrafi işaretli kurutulmuş domates modeli, diğer illere de yayıldı. Son yıllarda Malatya, Urfa, Ankara, Manisa gibi şehirlerde de domatesler, kurutulmak üzere güneşe serilmeye başlandı.
13 kilo yaş domatesten bir kilo kurutulmuş domates
Torbalı Ticaret Odası Başkanı Abdulvahap Olgun, “Torbalı kuru domatesi, Torbalı Ticaret Odası olarak coğrafi işaretini aldığımız bir ürün. Bölgemizi baz aldığımızda 45 bin dönümlük bir alanda bu sene domates ekildi. Biz buradan 360 bin ton bir rekolte bekliyoruz. Torbalı’da 15-20 civarında sergimiz var. Ayrıca 10 tane de kurutulmuş domates fabrikamız var. 13 kilo yaş domatesten bir kilo kuru domates elde ediliyor. Bu domatesler yurt dışına yaklaşık 3 eurodan satılıyor. Kurutulmuş domatesi İtalyanlar çok seviyor. Bizim kuru domatesimizi pizzada kullanıyorlar. Amerikalılar hamburgerde, Brezilyalılar ise sandviçlerinde kullanıyor. Polonyalıların da ilgisi artmaya başladı. Avrupa ülkeleri başta olmak üzere, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Japonya, Brezilya dahil dünyanın 100 ülkesine ihracat yapıyoruz. Geçtiğimiz yıl 83 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirdik. Bu yılki ihracat hedefimiz 100 milyon dolar. Biz Torbalı’da tarıma dayalı sanayiyi geliştiriyoruz. ‘Tarımdan vazgeçmeden nasıl sanayileşebiliriz?’ diye düşündük. Bunun da en güzel örneğini de kurutulmuş domateste gösteriyoruz. Son yıllarda Malatya’da, Urfa’da, Mardin’de, Ankara’da, Manisa’da da bu sergiler serilmeye başladı. Torbalı’nın kurutulmuş domatesi model oldu” dedi.
Ülkelerin tercihine göre işleniyor
Bölgedeki sanayicilerden Kemal Saygıner de kurutulmuş domateslerin işleniş süreci hakkında şunları söyledi: “Ürünler kurduktan sonra depolarımıza gelir. Ham maddeler ön seçimden sonra soğuk havalarımıza depolanır. Tüm kontrolleri yapılan bu ürünler müşterilerin taleplerine göre paketlenerek seçilir. Müşterilerimiz bizden genelde jülyen kesim talep ediyor. Brezilyalılara küp şeklinde gönderiyoruz. Ayrıca toz halde tercih eden ülkeler de mevcut. Biz yaş domatesin kilosunu 4 liradan alıyoruz. Kurutulmuş domateslerin satış fiyatları ise ülkeye göre değişiyor. Avrupa’ya 3-3,5 eruoya satıyoruz, Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri’ne 4 dolardan satıyoruz.”
2 yıl raf ömrü var
Torbalı kuru domatesinin, vakumlu paketlerde ve doğrudan güneş ışığı almayan yerlerde muhafaza edildiği takdirde en az 2 yıl raf ömrü bulunuyor. Türkiye’nin kurutulmuş domates ihracatının yüzde 95’ini karşılayan bölge; güneş açısı, nem oranı ve rüzgarıyla eşsiz olarak kabul ediliyor. Kurutulmuş domatesi ihracatında 23 milyon dolar ihracat ile Amerika Birleşik Devletleri listenin başını çekerken, 20 milyon dolar ile İtalya, 12 milyon dolar ile Almanya ve 7 milyon dolar ile Polonya ilk sıralarda yer alıyor.