SONAR Araştırma Şirketi Başkanı Hakan Bayrakçı 31 Mart'ta gerçekleştirilen Mahalli İdareler Genel Seçimleri için değerlendirmelerde bulundu. Bayrakçı, seçimin kaderini belirleyen kesimin milliyetçi seçmen olduğunu söylerken; "Dolayısıyla siz milliyetçi seçmenden oy alabilmek için Muhalefet olarak, çünkü son 40 yıldır seçimin kaderini milliyetçiler belirliyor. Diğerlerinin kime vereceği bellidir zaten. Milliyetçiler bazen 77’de olduğu gibi Ecevit’e oy verir Kıbrıs’a çıktı diye bazen kimine kızar oy vermez seçimin kaderi değişir. Milliyetçi seçmeni küstürerek ya da kazanmadan işiniz zordur" ifadelerini kullandı. Öte yandan Bayrakçı, son 10 günde anket sonuçlarının bir anda değiştiğini kaydetti.
Hakan Bayrakçı'nın açıklamaları şöyle:
Normalde Türkiye’de 40 yıldır yerel seçimleri seçmen iktidara mesaj seçimi olarak kullanıyor. 7 tane falan örneği var. Mesela 87 yılında rahmetli Özal tek başına iktidara geldi, Meclis çoğunluğuyla… Bir buçuk iki yıl sonra yapılan Mart 89 seçiminde yüzde 21 alarak Türkiye ortalamasında bütün belediyeleri kaybetti. Sonra SHP 91 seçiminde iktidara geldi, Doğru Yol Partisi ile koalisyon kurdu. Yine ekonomi ve HADEP sebepleriyle 94 yerel seçiminde her yeri Refah Partisi kazandı. İster 2 yıllık iktidar olsun ister 20 yıllık iktidar olsun, örnek aynı. 2007 seçiminde 46,8’le AK Parti iktidara geldi. 2007’den bir buçuk iki yıl sonra biraz ‘teğet geçildi’ denen ekonomi, biraz da açılım süreci 2009 yerel seçiminde yüzde 38’e düşürdü AK Parti’yi. Orada da o mesaj vardı. Ama 2014 seçiminde o mesaj yoktu. Ankara’yı, Antalya’yı aldı AK Parti. Neden? Çünkü ekonominin aşağı yukarı 9-10 yıla yakın sürede dolar, 1,5-2 liraya adım adım çıktı.
"HER ŞEY SON 10 GÜNDE OLDU"
Bu seçimde de ayrı girdikleri halde, seçmen yine oylarını verdi. İYİ Parti CHP’den ayrı girdi ama İYİ Parti seçmeni gitti yine oyunu CHP’ye verdi. İttifakı seçmen sandıkta yaptı. Genelde 2009 ve 2019 hariç, bu uyarıyı iki kez yaptı seçmen AK Parti için. Ama 2004’te olsun, 2014’te olsun fazla kullanmamıştı seçmen bu özelliğini. Bu sefer niye oldu, nasıl oldu? Bir aya kala İstanbul anketlerinde birbirine çok yakın çıkan iki aday son 10 günde birdenbire önüme anketler geliyor, yanlışlık var diyorum, inanamıyorum. 10 günde dramatik değişim oldu. Birçok yerde oldu, başka illerde de ilçelerde de. Mesela önemsiz sebeplerin bir tanesi seçmen son günlere kadar seçime çok odaklanmamıştı. Son on gün düşünmeye başladı.
EMEKLİ DETAYI
İkincisi emekli kesim bir müjde bekledi, seyyanen zam bekledi. Sayın Cumhurbaşkanımızın seçim gecesi konuşması ile ilgili çok isabetli ve doğru bir yaklaşımdı. Ama herhalde ekonomistler onu ikna etmiş olacak ki bankaların vereceği bir promosyon havadisi verildi. Yetmedi, olmazdı kifayetsizdi… Dolayısıyla seçmen, beklediğini bulamadı. Bu da kanıtıydı. İstanbul’daki büyük bir mitingde bile giderken soruyorlarmış, ‘Önemli bir müjdesi var mı Cumhurbaşkanımızın?’ Tabii ki bu kadar basit değil ama bazen fiziğin babası Newton’un dediği gibi ‘Gerçek basitlikte saklıdır, kolay bir olaydan gerçek çıkar,” Oy kullanma olayına bakıyoruz yüzde 78,1. Son 20 yılı inceleyen en düşük oranlardan biri. AK Parti-MHP seçmeni sandığa gitmedi. MHP seçmeni partisine destek verdi ama AK Parti’li yerlerde gitmedi. MHP seçmeninin partisinden şikâyeti olmayabilir, ama AK Parti için gitmedi. Ve emeklilerin tamamı seçmen, 18 yaşının altında emekli yok ki. Mesele şu, niye gitmiyor bu seçmen? Protesto bu. Anketini yapsam çıkar, o eksik 7-8 puan AK Parti ve MHP seçmenidir.
"SEÇİMLERİN KENDİ KURALI VAR"
Bir diğer sebep son birkaç yıldır ekonomide sorunlar var. Ekonomi yönetimi de haklı olarak, ki takdir de alıyor görüyorum, “Taviz vermemeliyiz” diyor. Taviz vermemelisiniz ama seçimlerin kendi kuralı vardır. Seçimlerin kendi kuralı benim siyasi dahi diye de tarif ettiğim sayın Cumhurbaşkanı hepsinden iyi bilir. “Efendim bu olmazsa olmaz, yapmazsak mahvoluruz” diyerek mecburen ikna olmuş olabilir ama şimdi bu tip sonuçlar çıkabiliyor. O emeklinin son ana kadar umutlu beklediği zam son anda banka promosyonuna dönüşünce olmadı.
Türkiye 11-12 yıl çok iyi bir ekonomi ile yönetiliyordu. 2003’lerden 2004’lerden 2015’lere kadar, savaşlar depremlere kadar Türkiye’nin ekonomisi iyiydi. Seçmen bunları takip ediyor. Şimdi, ‘yine yaparlar, düzeltirler’ psikolojisi oluyor, beklentisi oluyor. Belki genel anlamda bu politikalar ekonomi anlamında doğrudur ama seçime de böyle yansıyabiliyor. Bazı durumlar herkesin haklı olduğu durumlardır. Ama sonuçları da oluyor. Ve bugüne kadar her seçim öncesi ekonomik müjde gibi bir şey bir rahatlatma olmuş. Almışlar yani istediklerini.
"SEÇİMİN KADERİNİ MİLLİYETÇİ SEÇMEN BELİRLEDİ"
İstanbul’da 40 gün içinde DEM ve İYİ Parti seçmeninin yüzde 3,5-4 oranında olduğunu gözlemledim. Soruyorsunuz DEM, 4,3 İYİ Parti 3,9. Gerek İstanbul’da gerek ittifakın olduğu başka illerde çok kurnazca bir plan yapılmış. Başta da dedim bunların sonucu olur. Normalde Kandil çıkıp, DEM çıkıp destek açıklaması yapıyordu. Bu defa öyle olmadı. Aday çıkarıyoruz dediler. Gerçekte bu ittifak olabilir ama ittifak var mı yok mu tartışması halkın önüne kondu. Dolayısıyla siz milliyetçi seçmenden oy alabilmek için Muhalefet olarak, çünkü son 40 yıldır seçimin kaderini milliyetçiler belirliyor. Diğerlerinin kime vereceği bellidir zaten. Milliyetçiler bazen 77’de olduğu gibi Ecevit’e oy verir Kıbrıs’a çıktı diye bazen kimine kızar oy vermez seçimin kaderi değişir. Milliyetçi seçmeni küstürerek ya da kazanmadan işiniz zordur. Zira Cumhurbaşkanlığı seçiminde de Milliyetçiler Erdoğan’a oy verdiler. Bu sefer bu ittifak tartışma yaratılacak şekilde yapıldığı için Kandil açıklama yapmadı DEM destekliyoruz demedi. Tabii destekledi ki DEM 1 aldı 2 aldı yalnızca. DEM ’in oyu bu mu? DEM ceketini atsa 8’ini 10’nu alır oyların İstanbul’da. DEM ‘in oyu bu mu? İYİ Parti seçmeni hiç yok. Niye? İYİ Parti’nin seçmeni merkez sağ seçmendir. Merkez sağ seçmen ayan beyan bir DEM ittifakından rahatsız olmadı. Kurnazlık dediğim bu siz ikisinin oylarını aynı anda nasıl alırsınız?